LienDeze week startte ik met een tweede eliminatie : zuivel. So long, farewell, auf wiedersehen, adieeeeu geitenkaas en pecorino! In de eerste fase moest ik enkel koemelk van het menu schrappen, maar vanaf deze week wordt de eliminatie verbreed naar alle zuivel. Maar waarom eigenlijk? Binnen de Paleo beweging wordt zuivel meestal gemeden. Hoofdreden is uiteraard dat er in het paleolithicum geen melkvee beschikbaar was. Bedankt, daar kon mijn kleine teen ook op komen. Maar daarnaast spelen nog een heleboel andere factoren een rol bij de afwijzende houding ten opzichte van melk binnen de paleobeweging.
Melk = Controversieel
Als je de kwestie over melk begint uit te spitten, besef je dat het een heel controversieel onderwerp is in de voedingswereld. Logisch eigenlijk, als je nagaat dat wij allemaal grootgebracht zijn met melk. Het begon al toen we baby waren: moedermelk heeft in onze eerste levensdagen een belangrijke functie, het voedt ons en laat ons groeien. Maar waarom blijven we daarna melk drinken, en dan nog wel koemelk? Koemelk is toch oorspronkelijk bedoeld voor kalfjes en niet voor menselijke consumptie? Wie was die rare kwast die op het lumineuze idee kwam aan de tepels van een koe te gaan trekken?
Ok, toegegeven, melk bevat ontegensprekelijk heel goede stoffen zoals eiwitten, calcium en vitaminen (B). Maar melk bevat ook veel verzadigd vet waardoor ze behoorlijk calorierijk is. Bovendien kan je eiwitten, calcium en vitaminen ook perfect uit andere voedingsmiddelen halen. Groene groenten bevatten bijvoorbeeld ook calcium. Waarom moeten we dan melk drinken?
Calcium wordt ook nog eens onderschreven als dé beste eigenschap van melk. Melk is goed voor elk en zou zorgen voor sterke botten. Recent onderzoek gebaart ons voorzichtiger te zijn met zulke stellingen. Het is zo dat wij genoeg calcium nodig hebben voor onze botten. Maar! Dit geldt enkel wanneer de verhouding tot magnesium in ons lichaam met calcium in balans is. Een overmatige consumptie van melk zou zelfs osteoporose in de hand kunnen werken. Onze dagelijkse behoefte ligt dus veel lager dan wij vaak zelf geloven. Tel daarbij op dat veel van onze huidige voedingsmiddelen verrijkt zijn met calcium en dan kom je tot de conclusie dat veel mensen zelfs teveel calcium binnen krijgen.
Een laatste punt dat ik ook nog wil aanhalen is de bron van onze melk : de koe. Ik heb er tot nu toe nooit bij stilgestaan maar ik gooi even de knuppel in het hoenderhoek: een koe geeft enkel melk nadat ze een kalfje geworpen heeft, net zoals alle andere zoogdieren. Daarom is het voor boeren een must om de koe elk jaar een kalfje te doen krijgen. Om koeien zoveel mogelijk kalfjes te laten krijgen, en dus zoveel melk te laten produceren, worden ze vaak kunstmatig geïnsemineerd en behandeld met hormonen. Groeihormonen zijn al lang verboden, maar vruchtbaarheidshormonen mogen wel nog gebruikt worden. Dit soort hormonen worden vaak toegediend om de koe opnieuw melk te doen geven. Cashcows, anyone?
Intolerantie en allergieën
Uit onderzoek blijkt dat een groot percentage van de bevolking de het melkeiwit caseïne niet goed verdragen, lees “verteren”. Dat komt omdat deze eiwitmoleculen vrij groot zijn in vergelijking met de eiwitten in moedermelk. Ze vertonen ook gelijkenissen met het gluteneiwit. Een gluten en lactose intolerantie lopen vaak hand in hand. Wanneer je een melkeiwit niet goed verteert, kunnen er klachten zoals acne, hoofdpijn, vermoeidheid,…ontstaan.
Het melkeiwit caseïne is niet het enige waar velen niet goed tegen kunnen. In melk zitten ook suikers, lactose genoemd. Om deze suikers af te breken heeft ons lichaam het enzym lactase nodig. Niet iedereen beschikt over dit enzym, waardoor een allergie of intolerantie kan optreden. Het verschil tussen deze twee is dat iemand die intolerant is, wel in lichte mate lactose kan verdragen, maar hier wel nadelige effecten van ondervindt. Denk aan opgeblazen gevoel, krampen, …
Het blijkt dat wij Europeanen nog wel het beste tegen melk kunnen. In Azië bijvoorbeeld wordt er amper melk geconsumeerd. De meeste Aziaten beschikken niet over het enzym lactase….
Alternatieven voor melk
Er bestaan alternatieven voor melk, denk maar aan de plantaardige varianten die je overal in de supermarkten vindt. Sojamelk, rijstmelk, havermelk, amandelmelk, kokosmelk,…noem maar op. Sojamelk is ook redelijk omstreden omdat er veel gesjoemel zou zijn met genetische gemodificeerde gewassen. Ook rijstmelk zou in verhouding weinig nuttige voedingsstoffen dan wel meer suikers bevatten. Havermelk en amandelmelk zijn lekker en licht en genieten mijn voorkeur. Wel opletten voor toegevoegde suikers! Ik koop mijn amandelmelk steevast in de biowinkel, gewoon omdat ik naar de etiketten kijk merk dat er minder gekke dingen inzitten 🙂
Wie niet die hard wil gaan kan ook opteren voor geitenmelk. Dit is lichter verteerbaar dan koemelk, de essentiële voedingsstoffen zouden beter opgenomen worden en ze veroorzaakt blijkbaar minder klachten. Vreemd genoeg zijn de eiwitmoleculen in geitenmelk bijna identiek aan die van moedermelk . Je moet er wel voor zijn natuurlijk.