Lien
Door de jaren heen werden er verschillende suikervervangers geïntroduceerd op de markt. Dit komt onder meer door de opkomst van diabetes en het hardnekkige slankheidsideaal. Suikervervangers vind je in allerlei soorten: druppels, korrels, klontjes of poeders,…Noem maar op. Onlangs las ik over een nieuwe suikervervanger, Zusto, dat werd ontwikkeld door een Belg. Soit, laat ons stellen dat je ze niet op twee handen meer kunt tellen.
Suikervervangers kunnen eigenlijk opgesplitst worden in 2 verschillende soorten.
1) Intensieve zoetstoffen
Intensieve zoetstoffen worden zoeter bevonden dan suiker en bevatten doorgaans minder calorieën.
Je vindt deze vaak terug in light-frisdranken en sappen, fruityoghurt, suikervrije kauwgum,….
Voorbeelden van intensieve zoetstoffen, met toegekende E-nummer (hier heb ik het later nog over):
Aspartaam (E951)
Aspartaam werd in de jaren ’60 toevallig ontdekt doordat men in labo’s onderzoek voerde naar maagzweren. Aspartaam is een synthetische zoetstof. Dit wil zeggen dat het volledig ontwikkeld is door de mens in laboratoria. Er is helemaal niets natuurlijk aan. En hoewel er nog niet aangetoond kon worden dat aspartaam noodzakelijk slecht is voor onze gezondheid, neigt mijn logische verstand er naar om het toch te mijden indien het kan.
Acesulfaam-K (E950)
Ook acesulfaam-K werd in de jaren ’60 ontdekt en is volledig synthetisch. Deze zoetstof heeft quasi dezelfde smaak als suiker en wordt vaak gebruikt in combinatie met aspartaam om de smaak te verbeteren. Het is ongeveer 200 keer zoeter dan suiker. De “K” duidt op kalium. (Random info tijdens saai familie-etentje: check!)
Stevia
Ook stevia is een intensieve zoetstof. Dit komt omdat het 200 tot 300 keer zoeter is dan gewone suiker.
In tegenstelling tot aspartaam en acesulfaam-K is stevia een natuurlijke zoetstof. Dit wilt zeggen dat het oorspronkelijk vanuit een plant ontgonnen wordt. In zijn natuurlijke vorm smaakt stevia een beetje bitter, daarom wordt het vaak aangelengd met een andere zoetstof om dit te maskeren. Stevia is 200 à 300 keer zoeter dan suiker. Niet zo praktisch voor mensen die dus in de keuken aan de slag willen met stevia. Een recept met 200 gram suiker heeft dus maar 1 grammetje stevia nodig bij wijze van spreken. En dat meten mensen niet zo makkelijk af natuurlijk. En dus zijn de slimme fabrikanten op zoek gegaan naar iets waardoor stevia even makkelijk in de keuken kan gebruikt worden. Ze vonden dit onder de vorm van vulmiddel. Vulmiddel is een extra ingrediënt waarmee de stevia aangelengd wordt, meestal is dit maltodextrine. Op zich is die maltodextrine niet zo heel gezond, onder meer door zijn hoge glycemische index. Anyway. Dankzij het bulkmiddel kan je dus de 200 g suiker vervangen door 200 g stevia. Je zal dus goed moeten zoeken om een zo natuurlijk mogelijke variant van stevia te ontdekken, in de meeste winkels vind je enkel stevia terug die uit heel weinig stevia en heel veel bulkmiddel bestaat.
Glucose fructosesiroop (of high fructose corn syrup)
Deze zoetstof wordt uit maïs gemaakt. Er zit zowel glucose als fructose in (suiker + suiker eigenlijk) en daardoor is het zoeter dan gewone suiker. HFCS is spotgoedkoop en is aan een opmars bezig in Europa. Het wordt vaak gebruikt om bijvoorbeeld vetarme koekjes meer smaak te geven, we vinden het ook terug in frisdranken en ander snoep en gebak. In Amerika is dit goedje al lang in gebruik. Maar er is heel wat protest ten opzichte van deze zoetstof, dat vaak als “natuurlijk” suiker wordt gepromoot. Het is waar dat glucose fructosesiroop uit maïs wordt gehaald. Maar, uit onderzoek bleek dat het vaak kwik bevat. Hee, wacht eens, hoor ik je denken. Is dat niet giftig? Jup. Dat is giftig. Bovendien wordt het in verschillende studies in verband gebracht met gewichtstoename.
2) Extensieve zoetstoffen
Extensieve zoetstoffen zijn minder zoet dan suiker en worden ook wel suikeralcoholen genoemd. Dit komt omdat ze afgeleiden zijn van suikers en daarom een andere chemische samenstelling hebben. Bekend neveneffect van deze zoetstoffen is dat ze laxerend werken wanneer ze in grote hoeveelheden worden geconsumeerd. Als je af en toe kauwgum koopt, heb je dit ongetwijfeld al op de verpakking gelezen!
Voorbeelden van extensieve zoetstoffen:
Xylitol (E967)
Xylitol wordt o.a.gemaakt van berkenhout en wordt daarom ook wel houtsuiker genoemd. Je vindt het ook terug in bepaalde groenten en fruit. Xylitol bevat evenveel calorieën en is even zoet als suiker, maar levert 40% minder calorieën. Wanneer je het consumeert, wordt het niet omgezet in zuur. Wat wel het geval is bij Sorbitol (zie hieronder). Het wordt daarom minder schadelijk bevonden. Je vindt Xylitol bijgevolg terug in tandpasta, kauwgom,…
Sorbitol (E420)
Sorbitol wordt gemaakt uit glucose, die gewonnen wordt uit maïs en aardappelen bijvoorbeeld. Het komt ook voor in dingen uit de natuur zoals pruimen, peren, perziken en bepaalde soorten appels. Sorbitol ziet er net zo uit als suiker, maar is minder zoet.
Ahornsiroop
Oftewel esdoornsiroop. Wordt uit de esdoorn gewonnen en ingekookt om tot de oorspronkelijke siroop te komen die wij kennen.
Het is een suikervervanger die toch evenveel calorieën bevat als gewone suiker, hoewel met een lagere glycemische index. Niet overdrijven is dus de boodschap.
Palmsuiker of kokosbloemsuiker
Deze suikervervanger wordt gemaakt van kokosnootnectar. Het bevat nog alle goede voedingsstoffen, mineralen en vitaminen. Het lijkt een beetje op bruine suiker, maar heeft een veel lagere glycemische index. Jammer genoeg bevat ze wel nog evenveel calorieën als gewone suiker.
Er bestaan natuurlijk nog veel meer suikervervangers, maar ik wil hier geen boek schrijven 🙂
Veel suikervervangers worden afgeschreven als nadelig voor de gezondheid, hoewel daar niet altijd bewijs voor is. Als ik een beetje mijn logisch verstand gebruik, dan lijkt het me overroepen om op alles het etiket “slecht” te gaan plakken. En toch betrap ik mezelf erop om steeds meer op te passen met synthetische zoetstoffen. Het zijn en blijven stoffen die door de mens gemaakt zijn en die ons lichaam in principe niet herkent als voedingsstoffen. Ze hebben ook geen enkele voedingswaarde, dus lijkt het me logisch dat ze volkomen overbodig zijn en misschien wel nadelig zijn voor ons lichaam. Wat denken jullie? 🙂